Heupdysplasie

Heupdysplasie (HD) is een door erfelijke factoren en uitwendige invloeden bepaalde ontwikkelingsstoornis van de heupgewrichten. Sommige honden ondervinden hiervan ernstige hinder. Er zijn echter ook honden met meer of minder ernstige misvormingen van de heupgewrichten, die daarvan geen last lijken te hebben.
De beoordeling van het gangwerk van deze honden geeft onvoldoende informatie over de toestand van de heupgewrichten. Meer informatie hierover kan worden verkregen door het maken van röntgenfoto's van de heupgewrichten.

Het Beoordelingspanel

Eén van de taken van het HD-panel van de Raad van Beheer, afdeling Gezondheid, Gedrag en Welzijn (GGW), is de beoordeling van röntgenfoto's van de heupgewrichten van honden. De röntgenfoto's, de zogenaamde HD-foto's kunnen in principe door iedere praktiserende dierenarts die een overeenkomst met GGW, heeft gesloten worden gemaakt.
Voor de gegevens van een dierenarts bij u in de buurt kunt u bellen met de Raad van Beheer, afdeling GGW, telefoon 0900-7274663.
Conform de regels van de F.C.I. dient de hond voor het laten maken van HD-röntgenfoto's minimaal 12 maanden oud te zijn. Voor enkele grote rassen, die pas later volgroeid zijn, geldt een verplichte minimumleeftijd van 18 maanden.

De minimum leeftijd van 18 maanden geldt voor de rassen:

- Berghond van de Maremmen
- Bordeaux Dog
- Bullmastiff
- Duitse Dog
- Landseer E.C.T.
- Leonberger
- Mastiff
- Mastino Napolitano
- Newfoundlander
- Pyrenese Berghond
- Sint Bernhard

HD-foto's worden gezamenlijk beoordeeld door een in samenstelling wisselend panel van drie deskundige beoordelaars. Een zo objectief mogelijke beoordeling van de foto's die voor de HD-bestrijding onontbeerlijk is, wordt daarmee zo goed mogelijk gewaarborgd.
De beoordeling van HD-foto's heeft ten doel informatie te verschaffen aan fokkers en rasverenigingen die gegevens over heupdysplasie in hun selectieprogramma willen gebruiken.
Röntgenfoto's die bij GGW binnenkomen worden, nadat de beoordelingskosten door GGW zijn ontvangen, in de daaropvolgende week, beoordeeld. De uitslag wordt daarna zo spoedig mogelijk verzonden, tenzij de foto niet aan de technische eisen voldoen.

HD-beoordelingen uit het buitenland

In 1991 is door de Wetenschappelijke Commissie van de Federation Cynologique Internationale besloten dat honden alleen in het land waar zij zijn geregistreerd het officiële HD-onderzoek kunnen ondergaan. Uitslagen uit andere landen worden dan ook niet geregistreerd en bekrachtigd door de aangesloten Kennel Clubs.
De Nederlandse Raad van Beheer op Kynologisch Gebied in aangesloten bij de FCI en beschouwt deze afspraken als bindend.
Indien de hond ten tijde van het HD onderzoek in het desbetreffende land was ingeschreven en woonachtig en dit voor minimaal 1 jaar, kan er wel een uitslag vermeld worden op de stambomen van eventuele nakomelingen.

HD-foto

Voor een goede beoordeling van de heupgewrichten is een röntgenfoto van de hond in rugligging nodig, waarbij de hond exact recht moet liggen. Ter wille van de betrouwbaarheid van de beoordeling worden er hoge eisen gesteld aan de kwaliteit en de documentatie (identificatie) van deze röntgenfoto.
Wanneer niet aan deze eisen is voldaan, krijgt de dierenarts die de röntgenfoto heeft gemaakt, daarvan bericht met een aantekening over hetgeen eraan mankeert en met een verzoek om een nieuwe opname te maken. Een dergelijk verzoek wordt direct na de beoordeling van de röntgenfoto verzonden en is dus uiterlijk twee weken na ontvangst van de foto bij de dierenarts.
Deze moet dan contact opnemen met de eigenaar van de hond om een afspraak te maken voor het maken van een nieuwe HD-foto. Het beoordelen van deze nieuwe foto wordt niet opnieuw in rekening gebracht.

Uitslag van het HD-onderzoek

Wekelijks worden de onderzoeken door het HD/ED-panel beoordeeld.
Zodra het onderzoek door de dierenarts naar ons is verzonden en de foto's beoordeeld zijn door het HD/ED-panel ontvang je een e-mail.
In je account staat dan direct het certificaat met de FCI-eindbeoordeling. 

Er zijn verschillende FCI-einduitslagen mogelijk:

• HD A (=negatief): je hond is op basis van de röntgenfoto vrij van HD; dit betekent niet dat je hond geen "drager" van de afwijking kan zijn.
• HD B (=overgangsvorm): op de foto’s zijn kleine veranderingen zichtbaar die het gevolg zijn van heupdysplasie.
• HD C (=licht positief) of HD D (=positief): je hond laat duidelijke veranderingen zien die passen in het ziektebeeld van HD.
• HD E (=positief in optima forma): de heupgewrichten zijn ernstig misvormd.

Houd er rekening mee dat een HD A uitslag niet betekent dat je hond nooit last zal krijgen van HD. Omgekeerd betekenen duidelijke misvormingen ook niet dat de hond er beslist last van zal krijgen. Het is wel verstandig om er op te letten dat je (de heupgewrichten van) je hond niet te zwaar belast. In geval van twijfel kun je dit met je dierenarts bespreken.

De Norbergwaarde

Van beide heupkoppen (1) wordt het middelpunt bepaald en deze middelpunten worden verbonden door een lijn. In beide heupgewrichten wordt vanuit dit middelpunt een lijn langs de voorste rand van de heupkom (2) getrokken. De hoek (3) die beide lijnen in het middelpunt van de heupkop met elkaar maken, minus 90, geeft de Norbergwaarde van het betreffende heupgewricht. De Norbergwaarden van linker en rechter gewricht bij elkaar opgeteld geeft de "som Norbergwaarden", die op het rapport vermeld is.

Herbeoordeling van het HD-onderzoek

Het kan gebeuren dat je het niet eens bent met de uitslag van het onderzoek. Vraag dan binnen zes weken na de registratiedatum een herbeoordeling aan, dit kan via het actiemenu bij het onderzoek op de profielpagina van de hond in je account. De registratiedatum vind je op het certificaat. Aan een herbeoordeling zijn kosten verbonden, deze kan je vinden in de tarievenlijst.

Zodra we de betaling hebben ontvangen, sturen we de al eerder beoordeelde foto door naar een onafhankelijke deskundige. Deze deskundige staat in het specialistenregister van de KNMvD (Koninklijke Nederlandse Maatschappij voor Diergeneeskunde) en maakt geen deel uit van het panel. Zo borgen we een onafhankelijke beoordeling van de foto.

De uitslag van de herbeoordeling is bindend en overschrijft de eerdere uitslag, ook als deze minder gunstig uitvalt. Verandert de uitslag, dan ontvang je een nieuw certificaat. Ook ontvang je een e-mail met daarin een uitleg van de radioloog. Als de einduitslag beter uitvalt, dan betalen wij je de herbeoordelingskosten terug. Je betaalt wel administratiekosten.

Herhalen van het HD-onderzoek

Wil je het HD-onderzoek herhalen? Dat kan. Houd er rekening mee dat er minstens één jaar tussen moet zitten. De nieuwe uitslag vervangt de eerdere gegeven uitslag. De oude uitslag blijft zichtbaar op DutchDogData.nl. Een herhaling is eigenlijk alleen zinvol als je hond op een leeftijd van 1 à 1,5 jaar werd onderzocht en de uitslag licht positief op grond van een slechte aansluiting was en er geen botafwijkingen werden vastgesteld.

De PennHip methode als indicator voor HD-aanleg

Met de PennHip-methode kun je al op jonge leeftijd een inschatting maken van de losheid van de heupen. Dit heeft een hoge voorspellende waarde voor een mogelijke aanleg voor heupdysplasie. Deze methode is een welkome aanvulling op de bestaande onderzoeken om heupdysplasie in rassen te voorkomen. Toch is het verstandig om - afhankelijk van het ras - op de leeftijd van 12, 18 en/of 24 maanden de heupen (ook) te beoordelen met behulp van officiële röntgenopnames. Er zijn geen FCI-normen ten aanzien van de PennHip en de Raad van Beheer registreert de uitslagen niet.

Bron: Raad van beheer - heupdysplasie